Complex Financial Instruments

Ως πολύπλοκο επενδυτικό προϊόν ορίζεται κάθε χρηματοπιστωτικό επενδυτικό μέσο-προϊόν που περιέχει κάποια δομή η οποία εμπεριέχει κάποιο δικαίωμα ή κάποιου είδους μόχλευση. Ενδεικτικά αναφέρονται οι βασικές κατηγορίες και υποκατηγορίες πολύπλοκων επενδυτικών προϊόντων που διατίθενται σήμερα στην αγορά των επενδυτικών υπηρεσιών(όχι απαραίτητα από την εταιρεία):

Α. ΑΓΟΡΑ ΚΙΝΗΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΕ ΠΙΣΤΩΣΗ

Αγορά με Πίστωση μετοχών (margin μετοχών) εισηγμένων προς διαπραγμάτευση σε ρυθμιζόμενη αγορά ή σε ισοδύναμη αγορά τρίτης χώρας ή σε ΠΜΔ, εφόσον πρόκειται για μετοχές εταιρειών και γενικά αγορά με πίστωση πάσης φύσεως κινητών αξιών όπως ενδεικτικά μετοχών, μεριδίων οργανισμών συλλογικών επενδύσεων, τίτλων εισοδήματος ομολόγων κ.α.

Β. ΠΑΡΑΓΩΓΑ

• Κάθε άλλη κινητή αξία που παρέχει δικαίωμα αγοράς ή πώλησης(options) παρόμοιων κινητών αξιών ή επιδεχόμενη διακανονισμό με ρευστά διαθέσιμα προσδιοριζόμενο κατ’ αναφορά προς κινητές αξίες, νομίσματα, επιτόκια ή αποδόσεις, εμπορεύματα ή άλλους δείκτες ή μεγέθη
• Συμβόλαια δικαιωμάτων προαίρεσης(options), συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης(futures), συμβάσεις ανταλλαγής (swaps), προθεσμιακές συμβάσεις επιτοκίων (forward-rate agreements) και άλλες συμβάσεις παραγώγων σχετιζόμενες με κινητές αξίες, νομίσματα, επιτόκια ή αποδόσεις, δικαιώματα εκπομπής ή άλλα μέσα παραγώγων, χρηματοπιστωτικούς δείκτες ή άλλα χρηματοπιστωτικά μεγέθη δεκτικά εκκαθαρίσεως με φυσική παράδοση ή με ρευστά διαθέσιμα
• Συμβόλαια δικαιωμάτων προαίρεσης(options), συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης(futures), συμβάσεις ανταλλαγής (swaps), προθεσμιακές συμβάσεις (forwards) και κάθε άλλη σύμβαση παράγωγου μέσου σχετιζόμενη με εμπορεύματα, που πρέπει να εκκαθαρισθούν με ρευστά διαθέσιμα ή μπορούν να εκκαθαρισθούν με ρευστά διαθέσιμα κατ’ επιλογή ενός συμβαλλόμενου μέρους, αλλά όχι λόγω αδυναμίας πληρωμής ή άλλου γεγονότος που επιφέρει τη λύση της σύμβασης
• Συμβόλαια δικαιωμάτων προαίρεσης(options), συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης(futures), συμβάσεις ανταλλαγής (swaps), και κάθε άλλη σύμβαση παράγωγου μέσου σχετιζόμενη με εμπορεύματα, που μπορούν να εκκαθαριστούν με φυσική παράδοση, εφόσον αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε ρυθμιζόμενη αγορά, ΠΜΔ ή ΜΟΔ, με εξαίρεση τα ενεργειακά προϊόντα χονδρικής τα οποία αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε ΜΟΔ και πρέπει να εκκαθαρίζονται με φυσική παράδοση
• Συμβόλαια δικαιωμάτων προαίρεσης (options), συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης(options), συμβάσεις ανταλλαγής (swaps), προθεσμιακές συμβάσεις (forwards) και κάθε άλλη σύμβαση παράγωγου μέσου σχετιζόμενη με εμπορεύματα, που μπορούν να εκκαθαριστούν με φυσική παράδοση, εφόσον δεν αναφέρονται άλλως στο παραπάνω σημείο του παρόντος τμήματος και δεν προορίζονται για εμπορικούς σκοπούς και που έχουν τα χαρακτηριστικά άλλων παράγωγων χρηματοπιστωτικών μέσων
• Παράγωγα μέσα για τη μετακύλιση του πιστωτικού κινδύνου
• Χρηματοοικονομικές συμβάσεις επί διαφορών (contracts for differences)
• Συμβόλαια δικαιωμάτων προαίρεσης(options), συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης(futures), συμβάσεις ανταλλαγής (swaps), προθεσμιακές συμβάσεις επιτοκίου και κάθε άλλη σύμβαση παράγωγου μέσου σχετιζόμενη με κλιματικές μεταβλητές, ναύλους ή ποσοστά πληθωρισμού ή άλλες επίσημες οικονομικές στατιστικές, που πρέπει να εκκαθαρισθούν με ρευστά διαθέσιμα ή μπορούν να εκκαθαρισθούν με ρευστά διαθέσιμα κατ’ επιλογή ενός συμβαλλόμενου μέρους όχι λόγω αδυναμίας πληρωμής ή άλλου γεγονότος που επιφέρει τη λύση της σύμβασης, καθώς και κάθε άλλη σύμβαση παράγωγου μέσου σχετιζόμενη με περιουσιακά στοιχεία, δικαιώματα, υποχρεώσεις, δείκτες και μέτρα, εφόσον δεν προβλέπεται διαφορετικά στο παρόν τμήμα, που έχουν τα χαρακτηριστικά άλλων παράγωγων χρηματοπιστωτικών μέσων, όσον αφορά, μεταξύ άλλων, το κατά πόσον είναι αντικείμενα διαπραγμάτευσης σε ρυθμιζόμενη αγορά, ΜΟΔ ή ΠΜΔ
• Δικαιώματα εκπομπής τα οποία περιλαμβάνουν μονάδες οιουδήποτε τύπου που πληρούν τις απαιτήσεις της οδηγίας 2003/87/ΕΚ (Σύστημα εμπορίας εκπομπών)
• Χρεωστικοί τίτλοι με ενσωματωμένο παράγωγο
• Χρεωστικοί τίτλοι που έχουν ενσωματωθεί δομές που καθιστούν δύσκολη για τον πελάτη την κατανόηση του συναφούς κινδύνου
• Δομημένες καταθέσεις, στις οποίες έχουν ενσωματωθεί δομές που καθιστούν δύσκολη για τον πελάτη την κατανόηση του κινδύνου απόδοσης
• Δομημένες καταθέσεις, στις οποίες έχουν ενσωματωθεί δομές που καθιστούν δύσκολη για τον πελάτη την κατανόηση του κόστους της πρόωρης εξόδου από το προϊόν.

Γ. ΣΥΝΘΕΤΑ

Ι) Ομόλογα-Χρεωστικοί Τίτλοι με ενσωματωμένο Παράγωγο

Ως ενσωματωμένο παράγωγο θεωρείται το στοιχείο εκείνο του χρεωστικού τίτλου το οποίο προκαλεί την τροποποίηση μέρους ή του συνόλου των ταμειακών ροών που σε διαφορετική περίπτωση θα προέκυπταν από τον τίτλο, σύμφωνα με μία ή περισσότερες ορισθείσες μεταβλητές.

Ως χρεωστικοί τίτλοι που ενσωματώνουν παράγωγο χαρακτηρίζονται:

• Μετατρέψιμα και ανταλλάξιμα ομόλογα
• Ομόλογα συνδεδεμένα με δείκτες (indexed bonds) και πιστοποιητικά επένδυσης στην επίδοση υποκείμενων μέσων (turbo certificates)
• Υπό αίρεση μετατρέψιμα ομόλογα
• Ομόλογα με δικαίωμα ανάκλησης ή εξαργύρωσης (callable or puttable bonds)
• Χρεόγραφα συνδεδεμένα με τον πιστωτικό κίνδυνο (credit linked notes)
• Δικαιώματα αγοράς σε καθορισμένη τιμή (warrants).

ΙΙ) Ομόλογα-Χρεωστικοί τίτλοι που έχουν ενσωματωθεί δομές που καθιστούν δύσκολη για τον πελάτη την κατανόηση του συναφούς κινδύνου τους.

Στους τίτλους αυτούς περιλαμβάνονται:

• Ομόλογα-Χρεωστικοί τίτλοι των οποίων η απόδοση εξαρτάται από την επίδοση μιας καθορισμένης ομάδας στοιχείων ενεργητικού. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται χρεωστικοί τίτλοι των οποίων η απόδοση ή η επίδοση εξαρτάται από τις εισπρακτέες απαιτήσεις, είτε σταθερές είτε ανακυκλούμενες, που προκύπτουν από τα στοιχεία ενεργητικού της υποκείμενης ομάδας
• Ομόλογα-Χρεωστικοί τίτλοι των οποίων η απόδοση είναι μειωμένης εξασφάλισης έναντι της εξόφλησης χρέους προς τρίτους. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται χρεωστικοί τίτλοι οι οποίοι έχουν δομηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε σε περίπτωση αθέτησης των υποχρεώσεων του εκδότη, οι κάτοχοι χρεωστικών τίτλων με προτεραιότητα εξόφλησης να έχουν πρόσβαση στα περιουσιακά στοιχεία του εκδότη κατά προτεραιότητα έναντι των κατοχών χρεωστικών τίτλων μειωμένης εξασφάλισης
• Ομόλογα-Χρεωστικοί τίτλοι με δυνατότητα τροποποίησης των ταμειακών ροών του μέσου κατά τη διακριτική ευχέρεια του εκδότη. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται χρεωστικοί τίτλοι οι οποίοι έχουν δομηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε η αναμενόμενη ροή εσόδων ή η αποπληρωμή του κεφαλαίου να εξαρτάται από μεταβλητές που ορίζει ο εκδότης κατά τη διακριτική του ευχέρεια
• Ομόλογα-Χρεωστικοί τίτλοι χωρίς συγκεκριμένη ημερομηνία εξαγοράς ή λήξης. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται χρεωστικοί τίτλοι οι οποίοι έχουν δομηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπάρχει συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης και, κατ’ επέκταση, συνήθως ούτε αποπληρωμή του κεφαλαίου που έχει επενδυθεί
• Ομόλογα-Χρεωστικοί τίτλοι με ασυνήθιστο ή άγνωστο υποκείμενο. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται χρεωστικοί τίτλοι οι οποίοι έχουν δομηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε η αναμενόμενη ροή εσόδων ή αποπληρωμή του κεφαλαίου να εξαρτάται από μεταβλητές οι οποίες είναι ασυνήθιστες ή άγνωστες στον μέσο ιδιώτη επενδυτή
• Ομόλογα-Χρεωστικοί τίτλοι με σύνθετους μηχανισμούς προσδιορισμού ή υπολογισμού της απόδοσης. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται χρεωστικοί τίτλοι οι οποίοι έχουν δομηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε η αναμενόμενη ροή εσόδων να μπορεί να διαφοροποιείται συχνά ή/και σημαντικά σε διαφορετικά χρονικά σημεία κατά τη διάρκεια του τίτλου είτε λόγω εκπλήρωσης συγκεκριμένων προκαθορισμένων προϋποθέσεων ορίων είτε λόγω επέλευσης συγκεκριμένων χρονικών σημείων
• Ομόλογα-Χρεωστικοί τίτλοι οι οποίοι είναι δομημένοι με τέτοιο τρόπο ώστε το ποσό του κεφαλαίου ενδέχεται να μην αποπληρώνεται ολοσχερώς. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται χρεωστικοί τίτλοι οι οποίοι έχουν τέτοια δομή ή υπόκεινται σε μηχανισμό ο οποίος, σε συγκεκριμένες περιστάσεις, ενεργοποιεί τη μερική αποπληρωμή (ή τη μη αποπληρωμή) του κεφαλαίου
• Ομόλογα-Χρεωστικοί τίτλοι οι οποίοι εκδίδονται από φορείς ειδικού σκοπού όταν η ονομασία του χρεωστικού τίτλου ή η επωνυμία του φορέα ειδικού σκοπού ενδέχεται να παραπλανήσει τους επενδυτές ως προς την ταυτότητα του εκδότη ή του εγγυητή
• Ομόλογα-Χρεωστικοί τίτλοι με σύνθετους μηχανισμούς εγγύησης. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται χρεωστικοί τίτλοι τους οποίους έχει εγγυηθεί τρίτο μέρος και οι οποίοι έχουν δομηθεί κατά τρόπο που καθιστά πολύπλοκο για τον επενδυτή να αξιολογήσει με ακρίβεια τον τρόπο με τον οποίο ο μηχανισμός εγγύησης επηρεάζει την έκθεση της επένδυσης σε κίνδυνο
• Ομόλογα-Χρεωστικοί τίτλοι με χαρακτηριστικά μόχλευσης. Σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται χρεωστικοί τίτλοι οι οποίοι έχουν δομηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε η απόδοση ή η ζημία του επενδυτή ενδέχεται να αποτελεί πολλαπλάσιο της αρχικής επένδυσης.

Με βάση τα ανωτέρω σε αυτή την κατηγορία κατατάσσονται από την Εταιρεία οι κάτωθι κατηγορίες τίτλων:

• Ομόλογα-Χρεωστικοί τίτλοι των οποίων η απόδοση εξαρτάται από την επίδοση μιας καθορισμένης ομάδας στοιχείων ενεργητικού πχ Asset Backed Securities, CDOs, τιτλοποιημένοι τίτλοι ενυπόθηκων δανείων κτλ.
• Ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης
• Άληκτα Ομόλογα-Perpetual bonds
• Ομόλογα καταστροφών ή με άγνωστο ή ασυνήθιστο υποκείμενο (σύνθετοι δείκτες)
• Χρεωστικοί τίτλοι με σύνθετους μηχανισμούς προσδιορισμού ή υπολογισμού της απόδοσης
• Bail in debt securities
• SPV που μπορεί να παραπλανήσει ως προς τον εκδότη
• Χρεωστικοί τίτλοι με μόχλευση
• Χρεωστικοί τίτλοι με πολύπλοκους μηχανισμούς εγγύησης (πχ χρονικοί περιορισμοί ή άλλες προϋποθέσεις πλην της αθέτησης του εκδότη).

Δ. ΔΟΜΗΜΕΝΕΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ

Ι) Δομημένες καταθέσεις, στις οποίες έχουν ενσωματωθεί δομές που καθιστούν δύσκολη για τον πελάτη την κατανόηση του κινδύνου απόδοσης.

Δομή που καθιστά δύσκολη για τον πελάτη την κατανόηση του κινδύνου απόδοσης υφίσταται όταν:

• Η λαμβανόμενη απόδοση επηρεάζεται από μία ή περισσότερες μεταβλητές. Παραδείγματα:
  1. Δομημένες καταθέσεις στις οποίες η απόδοση καταβάλλεται μόνο όταν μια ομάδα μέσων ή στοιχείων ενεργητικού επιτύχει καλύτερη επίδοση από έναν συγκεκριμένο δείκτη αναφοράς
  2. Δομημένες καταθέσεις στις οποίες η απόδοση προσδιορίζεται με συνδυασμό δύο ή περισσοτέρων δεικτών.
• Η σχέση μεταξύ απόδοσης και συναφούς μεταβλητής ή μηχανισμού για τον προσδιορισμό ή υπολογισμό της απόδοσης είναι σύνθετη. Παράδειγμα: Δομημένες καταθέσεις οι οποίες έχουν δομηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε ο μηχανισμός βάσει του οποίου αποτυπώνεται το επίπεδο τιμής ενός δείκτη στην απόδοση να περιλαμβάνει διάφορα στοιχεία της αγοράς (πρέπει να επιτευχθεί ένα ή περισσότερα όρια) ή διάφορες μετρήσεις του δείκτη σε διαφορετικές ημερομηνίες
• Η σύμβαση παρέχει στα πιστωτικά ιδρύματα το δικαίωμα μονομερούς πρόωρης λύσης της συμφωνίας. Η μεταβλητή που χρησιμοποιείται στον υπολογισμό της απόδοσης είναι ασυνήθιστη ή άγνωστη για τον μέσο ιδιώτη επενδυτή.

ΙΙ) Δομημένες καταθέσεις, στις οποίες έχουν ενσωματωθεί δομές που καθιστούν δύσκολη για τον πελάτη την κατανόηση του κόστους της πρόωρης εξόδου από το προϊόν.

Δομή που καθιστά δύσκολη για τον πελάτη την κατανόηση του κόστους πρόωρης εξόδου από το προϊόν υφίσταται όταν:

• Το κόστος εξόδου δεν είναι σταθερό χρηματικό ποσό. Παραδείγματα:
  1. Σε περίπτωση πρόωρης εξόδου χρεώνεται προμήθεια έως 300 ευρώ
  2. Το κόστος εξόδου υπολογίζεται με βάση κάποιον μεταβλητό παράγοντα, όπως κάποιο επιτόκιο
  3. Το κόστος εξόδου δεν είναι σταθερό χρηματικό ποσό για κάθε μήνα που υπολείπεται έως το τέλος της συμφωνημένης διαρκείας όπως πχ. σε περίπτωση πρόωρης εξόδου χρεώνεται προμήθεια έως 50 ευρώ ανά μήνα
  4. Το κόστος εξόδου δεν είναι ποσοστό του αρχικού επενδεδυμένου ποσού όπως πχ. δομημένες καταθέσεις με κόστος εξόδου το οποίο ισούται κατ’ ελάχιστον με το ποσό της δεδουλευμένης απόδοσης έως την ημερομηνία πρόωρης εξόδου.